James Webb Uzay Teleskobu (JWST), evrende keşiflere devam ederken, Boğa takımyıldızında yer alan HH30 protostarının büyüleyici detaylarını ilk kez gözler önüne serdi.
Hubble Uzay Teleskobu tarafından ilk kez fark edilen bu genç yıldız, JWST’nin güçlü kızılötesi algılayıcıları sayesinde, daha önce hiç görülmemiş bir şekilde incelendi.
Yeni doğan bir yıldızın şekillenme sürecini ortaya koyan bu keşif, gezegen oluşumu hakkında önemli ipuçları sunuyor.
KONUMU VE ÖZELLİKLERİ
Boğa takımyıldızında yer alan ve dünyadan yaklaşık 450 ışık yılı uzaklıkta bulunan HH30, LDN1551 adlı kararmış moleküler bulutun içinde gizlenmiş bir sistem. Bu sistem, yoğun gaz ve toz diskiyle çevrelenmiş, henüz yeni doğmuş bir yıldızı barındırıyor. HH30, Herbig-Haro nesnesi olarak sınıflandırılan parlak bir nebula olup, yeni yıldızlardan çıkan hızlı iyonize gaz jetlerinin çevresindeki maddeyle çarpışması sonucu oluşuyor.
DETAYLI İNCELEMELER
JWST’nin güçlü kızılötesi algılayıcıları, HH30’un yapısını ayrıntılı bir şekilde incelemeye imkân tanıdı. Elde edilen görüntüler, protostardan dışarıya fırlayan gaz ve tozdan oluşan koni şeklindeki çıkış akışını ve çok dar bir jet akımını ortaya koydu. JWST’nin hassas ekipmanları, protostardaki toz taneciklerinin hareketlerini takip etme imkânı sağladı.
TOZ TANECİKLERİ VE GEZEGEN OLUŞUMUU
HH30’un yapısındaki fırlayan gaz ve toz akışlarının dinamikleri, ALMA teleskobu ile desteklenen gözlemler sayesinde daha da netleşti. Araştırmalar, daha büyük toz taneciklerinin disk içinde hareket ederek ince bir tabaka oluşturduğunu ortaya koydu. Bu süreç, gezegen oluşumunun kritik bir aşaması olarak kabul ediliyor; çünkü toz tanecikleri, bir araya gelerek daha büyük kayaçları ve nihayetinde gezegenleri oluşturuyor.
JET AKIMI VE BİLİMSEL KANITLAR
HH30’un merkezinden çıkan dar ve hızlı bir jetin varlığı, yapılan incelemelerle gözler önüne serildi. Bu jetin etrafında daha geniş, koni şeklinde bir gaz akışı bulunuyor. Bu gözlemler, yalnızca HH30’un oluşumu hakkında değil, aynı zamanda güneş sistemimizin ve diğer gezegen sistemlerinin doğumu hakkında da önemli bilgiler sunuyor.
