Asgari ücrete ara zamla ilgili görüşmeler resmen başladı. Kurban Bayramı öncesi belirlenmesi beklenen yeni asgari ücret 1 Temmuz’dan geçerli olacak. Buna bağlı olarak da yeni asgari ücretle birlikte Sosyal Güvenlik Kurumu’na yapılan askerlik borçlanması, doğum borçlanması ve yurt dışı borçlanması maliyetleri artacak.
Hizmet borçlanmalarında maliyet artışından etkilenmemek için hızlı hareket edilmesi gerekiyor. Habertürk’ten Ahmet Kıvanç, asgari ücretteki artışın askerlik ve doğum borçlanması maliyetlerine etkisini yazdı.
Asgari Ücret Tespit Komisyonu, asgari ücrete yapılacak ara zam oranını belirlemek üzere çalışmalarına dün resmen başladı. Komisyon ilk gün teknik çalışma yaptı. Komisyonun Kurban Bayramı’ndan önce çalışmasını tamamlayarak yeni asgari ücreti belirlemesi bekleniyor. Çalışanlar, 31 Temmuz’dan itibaren ücretlerini yeni asgari ücret üzerinden alacaklar.
YÜZDE 30 ZAM GELMESİ BEKLENİYOR
Asgari ücretin artmasıyla birlikte Sosyal Güvenlik Kurumu’na (SGK) yapılan askerlik borçlanması, doğum borçlanması ve yurt dışı borçlanması başta olmak üzere her türlü hizmet borçlanmalarının maliyeti artacak. Asgari ücret zammıyla ilgili tahminler yüzde 25 – 40 arasında değişiyor. Yüzde 30 oranında artması halinde net asgari ücret 11.059 TL, brüt asgari ücret ise 15.287 TL olacak.
SGK’ya yapılan borçlanmalarda prim ödemeleri brüt asgari ücret ile bunun 7.5 katı arasında değişen kazançlar üzerinden yapılıyor. Borçlanma yapan kişi, prime esas kazanç tutarını bu alt ve üst sınırlar içinde kendisi belirliyor. Askerlik ve doğum borçlanmasında 1 günlük en düşük prim tutarı olarak günlük asgari ücretin yüzde 32’si oranında, yurt dışı borçlanmasında ise günlük asgari ücretin yüzde 45’i oranında prim ödeniyor.
Halen bir günlük askerlik ve doğum borçlanma primi en düşük 106.75 TL, en yüksek 800.625 TL düzeyinde bulunuyor.
ASKERLİK BORÇLANMASINDA MALİYET NE OLACAK
En yaygın olarak er ve erbaşlıkta geçen süreler ile yedek subay okulundaki süreler için askerlik borçlanması yapılıyor. Askerlik görevini sigortalı çalışmaya başlamadan önce yerine getirmiş olanlar, askerlik borçlanması yaptıklarında sigorta başlangıç tarihini öne çekebiliyorlar. Böylece daha erken emekli olabiliyorlar. Bu nedenle prim günü eksiği bulunmayanlar da askerlik borçlanmasını tercih ediyor.
18 ay askerlik yapan bir kişi bu sürenin tamamını en düşük primden borçlandığında halen 57 bin 645 lira ödeyerek 540 günlük askerlik süresini emekliliğine saydırabiliyor. Aynı kişi askerlik borçlanmasını 1 Temmuz 2023 tarihinden sonra yaptığında ve asgari ücrete yüzde 30 zam geldiğinde 540 günlük askerlik süresi için 74 bin 938 lira ödeyecek. Askerlik borçlanması başvurusunu 30 Haziran 2023 tarihine kadar yapan kişi 17 bin 293 liralık maliyet artışından kurtulacak.
DOĞUM BORÇLANMASI MALİYETİ ARTACAK
Doğum sonrası ücretsiz izin kullanan veya çalışmaya ara veren kadınlar her bir çocuk için boşta geçen sürelerinin 2 yıla kadar olan kısmını borçlanabiliyorlar. Borçlanma hakkı üç çocuğa kadar tanınıyor. Bir kadın bu şekilde 6 yıla kadar doğum borçlanması yapabiliyor.
Doğum borçlanması normalde sigortalı çalışmaya başladıktan sonra boşta geçen süreler için yapılıyor. Bununla birlikte, staj sigortası yapmış kadınlar da staj ile normal sigortalı çalışma arasındaki dönemde doğan çocukları için borçlanma yapabiliyorlar. Staj sigortası sayesinde bu şekilde borçlanma yapan kadınların sigorta başlangıç tarihleri, borçlanma yapılan süre kadar geriye çekildiği için daha erken emeklilik hakkı elde edebiliyorlar.
Halen en düşük prim üzerinden borçlanma yapan kadın çalışanlar, bir çocuk için 720 gün borçlanma yaptığında 76 bin 860 lira ödüyor. Borçlanmayı 1 Temmuz 2023 ve sonrasında yaptıklarında ise bir çocuk için 99 bin 918 lira ödemek zorunda kalacaklar. Temmuz – Aralık döneminde doğum borçlanması yapanlar, asgari ücretin yüzde 30 zamlanacağı varsayımıyla bir çocuk için 23 bin 58 lira, iki çocuk için 46 bin 116 lira, üç çocuk için ise 69 bin 174 lira daha fazla prim ödeyecekler.
YURT DIŞI BORÇLANMASINDA MALİYET DAHA DA ARTACAK
Yurt dışında yaşayan Türk vatandaşları bir günlük borçlanma için halen en düşük 150.12 TL prim ödüyorlar. Gurbetçi bir evkadını 5400 gün borçlanma için 30 Haziran’a kadar başvurduğunda 810 bin 648 lira prim ödeyerek emeklilik hakkı elde edebiliyor.
Asgari ücret yüzde 30 artarsa yurt dışı borçlanmasında 1 günlük prim tutarı 195.15 TL’ye çıkacak. 5400 gün için 1 Temmuz 2023 tarihinden sonra borçlanma yaptığında 1 milyon 54 bin lira ödemesi gerekecek. Başka bir ifadeyle 243 bin lira daha fazla ödeyecek.
Yakın zamanda askerlik, doğum, yurt dışı gibi hizmet borçlanması yapmayı planlayan kişilerin maliyet artışından etkilenmemek için borçlanma başvurularını 30 Haziran 2023 tarihine kadar yapmaları gerekiyor.
